Η φίλη Άννα Αραμπατζή, ερευνήτρια της ιστορίας της διατροφής, πριν από αρκετό καιρό, μου υπέδειξε το βιβλίο του Massimo Montanari, Πείνα και Αφθονία στην Ευρώπη, σε εξαιρετική μετάφραση της Άννα Παπασταύρου, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό κατανόησα πλήρως ότι εμείς οι κάτοικοι της Γηραιάς Ηπείρου, της Ευρώπης, εκτός από διχόνοιες, συγκρούσεις, διαιρέσεις, εσωτερικές αντιφάσεις έχουμε μια κοινή ιστορική παράδοση στη διατροφή που εκτείνεται από τον Ηρόδοτο και φθάνει μέχρι σήμερα. Σήμερα που η εξασφάλιση του καθημερινού άρτου έγινε πάλι μια περίπλοκη υπόθεση με επίκεντρο τις κοινωνικές ανισότητες. Από την υπερκατανάλωση πολλοί συμπολίτες μας πέρασαν το κατώφλι της πείνας, εμπειρία προ πολλού ξεχασμένη, που συνδέεται με τον πόλεμο και την Κατοχή, αναζητώντας τη χόρταση μέσα από τις παραδοσιακές διαδικασίες των συσσιτίων και την αλληλεγγύη των κατοίκων της πολυκατοικίας, των φίλων και των συγγενών.
O Massimo Montanari, συγγραφέας του βιβλίου, διατρέχει την ιστορία της διατροφής στην Ευρώπη, μελετώντας την κυριαρχία του ψωμιού, την επικράτηση του κρέατος, συνδέοντας το χοιρινό και τα παστά με την αυτοκατανάλωση, το μοσχάρι με τους μεγάλους περιφραγμένους βοσκότοπους, τις αλλαγές στα γούστα και στις προτιμήσεις, ανασύροντας στην επιφάνεια τον κοινωνικό ρόλο και τις ταξικές διαφορές που επικρατούσαν στην ευρωπαϊκή κουζίνα.
Από την εποχή του Μεσαίωνα με το στίγμα της ανθρωποφαγίας κατά τη σιτοδεία, με το ψωμί που ήταν ανακατεμένο με αγριόχορτα, ο συγγραφέας μας μεταφέρει στην Ευρώπη του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης με τα τραπέζια που ακολουθούσαν πλέον μια συγκεκριμένη τελετουργία, ανάλογα με την περίσταση, που στολίζονταν με τους φασιανούς, τα ελάφια, τους λαγούς και τα κουφέτα, που στα σαλόνια καταβρόχθιζαν τις σταφίδες και έπιναν την καυτή σοκολάτα.
Πριν από λίγα χρόνια θα διατυπώναμε την άποψη ότι η διατροφή έσπασε το φράγμα των κοινωνικών περιορισμών και των τάξεων με το fast food, τα ανατολίτικα εστιατόρια και τη μεσογειακή κουζίνα. Σήμερα, καθώς η κρίση βαθαίνει, οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο ευτραφείς από τα φθηνά λίπη, τα ζυμαρικά και το άσπρο ρύζι.
Η υγιεινή διατροφή αποτελεί πλέον το τελευταίο προπύργιο της αστικής τάξης.
Τελικά ο Roland Barthes είχε δίκιο όταν μιλούσε για την ψυχοκοινωνιολογία της διατροφής, και την κεντρική θέση της για την ερμηνεία της ανθρώπινης ύπαρξης
Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό κατανόησα πλήρως ότι εμείς οι κάτοικοι της Γηραιάς Ηπείρου, της Ευρώπης, εκτός από διχόνοιες, συγκρούσεις, διαιρέσεις, εσωτερικές αντιφάσεις έχουμε μια κοινή ιστορική παράδοση στη διατροφή που εκτείνεται από τον Ηρόδοτο και φθάνει μέχρι σήμερα. Σήμερα που η εξασφάλιση του καθημερινού άρτου έγινε πάλι μια περίπλοκη υπόθεση με επίκεντρο τις κοινωνικές ανισότητες. Από την υπερκατανάλωση πολλοί συμπολίτες μας πέρασαν το κατώφλι της πείνας, εμπειρία προ πολλού ξεχασμένη, που συνδέεται με τον πόλεμο και την Κατοχή, αναζητώντας τη χόρταση μέσα από τις παραδοσιακές διαδικασίες των συσσιτίων και την αλληλεγγύη των κατοίκων της πολυκατοικίας, των φίλων και των συγγενών.O Massimo Montanari, συγγραφέας του βιβλίου, διατρέχει την ιστορία της διατροφής στην Ευρώπη, μελετώντας την κυριαρχία του ψωμιού, την επικράτηση του κρέατος, συνδέοντας το χοιρινό και τα παστά με την αυτοκατανάλωση, το μοσχάρι με τους μεγάλους περιφραγμένους βοσκότοπους, τις αλλαγές στα γούστα και στις προτιμήσεις, ανασύροντας στην επιφάνεια τον κοινωνικό ρόλο και τις ταξικές διαφορές που επικρατούσαν στην ευρωπαϊκή κουζίνα.
Από την εποχή του Μεσαίωνα με το στίγμα της ανθρωποφαγίας κατά τη σιτοδεία, με το ψωμί που ήταν ανακατεμένο με αγριόχορτα, ο συγγραφέας μας μεταφέρει στην Ευρώπη του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης με τα τραπέζια που ακολουθούσαν πλέον μια συγκεκριμένη τελετουργία, ανάλογα με την περίσταση, που στολίζονταν με τους φασιανούς, τα ελάφια, τους λαγούς και τα κουφέτα, που στα σαλόνια καταβρόχθιζαν τις σταφίδες και έπιναν την καυτή σοκολάτα.
Πριν από λίγα χρόνια θα διατυπώναμε την άποψη ότι η διατροφή έσπασε το φράγμα των κοινωνικών περιορισμών και των τάξεων με το fast food, τα ανατολίτικα εστιατόρια και τη μεσογειακή κουζίνα. Σήμερα, καθώς η κρίση βαθαίνει, οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο ευτραφείς από τα φθηνά λίπη, τα ζυμαρικά και το άσπρο ρύζι.
Η υγιεινή διατροφή αποτελεί πλέον το τελευταίο προπύργιο της αστικής τάξης.
Τελικά ο Roland Barthes είχε δίκιο όταν μιλούσε για την ψυχοκοινωνιολογία της διατροφής, και την κεντρική θέση της για την ερμηνεία της ανθρώπινης ύπαρξης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου