Τα χειμωνιάτικα μεσημέρια οι περιηγήσεις στις λεωφόρους και στα σοκάκια της πόλης, με το πράσινο των αειθαλών και τα ξερόκλαδα των φυλλοβόλων δέντρων γίνονται συναρπαστικές, καθώς βυθίζομαι στον παρελθόντα χρόνο για να αφουγκραστώ τους ανθρώπους που κάποτε ζούσαν εκεί. Ποιοι ήταν; Πώς και πού εργάζονταν; ΄Ηταν αγέρωχοι αστοί; Κομψές κυρίες που προσπαθούσαν με τα δερμάτινα μποτάκια τους να αποφύγουν τη λάσπη των δρόμων; Εργάτες που περνούσαν από την πύλη του εργοστασίου; υπηρετριούλες που χάζευαν στις αλέες των πάρκων; πρoσφυγοπούλες που έκαναν κόμπους στους αργαλειούς;
Αναζητώ με το βλέμμα δύο δέντρα: φοίνικες και ευκάλυπτους. Είναι τα σύμβολα της πάλης των τάξεων στο χώρο, οι πυξίδες των κοινωνικών διαστρωματώσεων, τα αδιάσειστα τεκμήρια των κοινωνικών ανακατατάξεων.
Η Λητώ γέννησε στη Δήλο τον Απόλλωνα, τον αιώνιο έφηβο και συνάμα θεό του φωτός, καθώς κρατιόταν από τον κορμό ενός φοίνικα. Οι φοίνικες συμβολίζουν τον πλούτο, την αλαζονεία, το θρίαμβο, την λάμψη της κυρίαρχης τάξης. Τους βλέπω να υψώνονται ακόμη σήμερα στο Μεταξουργείο και στον Κεραμεικό, στην καρδιά της οθωνικής Αθήνας. Τους βλέπω στην είσοδο του Εθνικού Κήπου. Τους φύτεψε με τα ίδια της τα χέρια η βασίλισσα Αμαλία γύρω στα 1842. Τους βλέπω στις χάσκουσες πύλες των πάλαι ποτέ εργοστασίων της οδού Πειραιώς και του Λαυρίου. Ήταν το αγαπημένο ντεκόρ των φωτογράφων όταν αποθανάτιζαν τον ιδιοκτήτη-εργοστασιάρχη με το προσωπικό. Βρίσκονται στις παράλιες λεωφόρους και στις λουτροπόλεις, εκεί που περπατούσαν οι αστοί συν γυναιξί και τέκνοις τα απογεύματα. Οι φοίνικες των ξενοδοχείων στα πολυτελή θέρετρα που προτιμά η ελληνική διασπορά, του "Ποσειδωνίου" Σπετσών, του "Θέρμαι Σύλλα" της Αιδηψού, κοσμούσαν τις κρυστάλλινες εισόδους τους.
Οι ευκάλυπτοι φυτεύονταν αποκλειστικά για να διώχνουν τα κουνούπια και για να τραβούν το νερό από τους βάλτους. Η ελονοσία αποδεκάτιζε τον εργατόκοσμο και τους πρόσφυγες. Οι ευκάλυπτοι βρίσκονται δίπλα από τις προσφυγικές κατοικίες, στους πρόποδες του Λυκαβηττού, κοντά στο πάρκο Ελευθερίας, ψηλά στους Αμπελόκηπους, στην Καισαριανή, στην Αθήνα. Στην παραλία της Ερέτριας, της Αναβύσσου, στο Μεγάλο Πεύκο, στον Πόρο, στην Καβάλα, παντού όπου πατούσαν το πόδι τους οι πρόσφυγες. Οι ευκάλυπτοι συμβολίζουν τη φτώχεια, την προσφυγιά, τις απέλπιδες προσπάθειες ανθρώπων για να ξαναστήσουν το σπιτικό τους.
Σήμερα το κόκκινο σκαθάρι καταβροχθίζει τους φοίνικες, ίσως να μην υπάρχουν σε λίγο.
Οι ευκάλυπτοι δραπετεύουν από το χώρο: άλλοι ξεριζώνονται για να δημιουργηθούν μεγάλοι λεωφόροι, άλλοι -κυρίως αυτοί που βρίσκονταν στις παραλίες- αντικαθίστανται με καλλωπιστικά δέντρα, άλλοι κόβονται επειδή εμποδίζουν τη θέα.
Σιγά-σιγά το πνεύμα των τόπων εξαφανίζεται.
Και ο Ανδρέας Εμπειρίκος θα διαψευστεί γιατί: Οι ευκάλυπτοι δεν θροΐζουν στις αλέες, όπως τη στιγμή που αυτοκτονούσε ο Κώστας Καριωτάκης στην Πρέβεζα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου